Những từ tiếng Anh nên dạy trẻ ngay từ khi biết nói

"Trẻ lên ba, cả nhà tập nói", đây cũng giai đoạn cha mẹ nên dạy bé nghe hiểu và phát âm những từ tiếng Anh đơn giản.

Lên 3 tuổi, các trung khu ngôn ngữ ở vỏ não, cơ quan tiếp nhận ngôn ngữ (tai) và cơ quan phát âm (dây thanh đới, họng, môi, lưỡi) đã tương đối hoàn thiện. Giai đoạn này, trẻ rất ham nói, đặc biệt từ cuối tuổi lên 2. Với khả năng hiểu 900 từ và sử dụng 300 từ tiếng Việt, trẻ có thể nói suốt ngày, khiến ngôn ngữ phát triển với tốc độ nhanh nhất mà sau này lớn lên, khó có giai đoạn nào sánh bằng. 

Không ít cha mẹ cho rằng 3 tuổi vẫn còn quá sớm để trẻ học ngoại ngữ. Tuy nhiên, khác với việc đến trường học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ 2, trẻ có thể học song ngữ (thuần thục tiếng Anh và Việt như tiếng mẹ đẻ) ngay tại nhà trong giai đoạn này. Nghiên cứu của Đại học Harvard còn cho thấy, học song ngữ làm tăng kỹ năng tư duy phê phán, sáng tạo và linh hoạt ở trẻ nhỏ. Thời kỳ 5-18 tuổi, vùng ngôn ngữ trong não bộ phát triển chậm dần và ngừng lúc 20-22 tuổi. Khi đó, người trưởng thành học ngôn ngữ mới phải thông dịch qua tiếng mẹ đẻ, khó nói lưu loát và tư duy bằng tiếng Anh hơn.

Muốn con làm quen với ngoại ngữ sớm, song nhiều mẹ không biết nên bắt đầu từ đâu và dạy con những gì. Dưới đây là những nhóm từ tiếng Anh đơn giản và sinh động, mà mẹ nên dạy bé ngay từ khi biết nói.

Số đếm

Lên 3 tuổi, trẻ đã thông thạo số đếm tiếng Việt, ít nhất là từ 1 đến 10. Bé cũng nên làm quen với các số đếm tiếng Anh. "one - two - three - four - five - six - seven - eight - nine - ten" là 10 số đếm đơn giản nhất mẹ cần dạy bé trước tiên. Số "zero" khó hơn, có thể dạy cuối cùng. Sau đó, tiếp tục đến các con số lớn hơn, tăng dần mức độ khó từ 11 đến 20, từ 20 đến 30... 

Mẹ có thể tận dụng mọi đồ vật số lượng lớn trong nhà như chén, đũa, đồ chơi để bé phân biệt số. Chẳng hạn như giờ 2 ngón tay để dạy bé học "two", hoặc nắm bàn tay lại để dạy bé số "zero". Muốn bé giỏi song ngữ ngay từ nhỏ, cần tránh thói quen dạy bé "Một là one, hai là two..." để loại bỏ lối tư duy học tiếng Anh chuyển thể về tiếng Việt. Giống như ngôn ngữ mẹ đẻ, trẻ cần tiếp nhận từ mới một cách thụ động nhưng tự nhiên.

Danh từ

Xung quanh trẻ có bao nhiêu thứ đồ vật, sẽ có bấy nhiêu danh từ để học. Mẹ nên phân chia chúng thành các nhóm như động vật, cây cối, thức ăn, đồ chơi, các bộ phận cơ thể... và chọn những từ mới phổ biến để trẻ dễ tiếp thu. Ở tuổi lên 3, trẻ đều có thể hiểu và bắt chước nói "con voi" hoặc "elephant" khi mẹ chỉ vào món đồ chơi thân thuộc. Điều mẹ cần làm lúc này là phát âm đúng từ mới và kiên nhẫn nhắc lại chúng nhiều lần trong ngày, tiếp tục giúp bé gợi nhớ lại trong những lần sau.

Giấy Flashcard in chữ và hình ảnh màu sắc là công cụ hữu ích giúp bé học tiếng Anh.

Trẻ nào cũng thích vừa học vừa chơi, vì vậy, mẹ có thể đưa ra những câu đố vui cho bé giải đáp, chẳng hạn như "Chicken ăn gì", "Fish bơi ở đâu"... Có muôn vàn câu hỏi sáng tạo mà mẹ có thể tham khảo trên youtube và các trang dạy tiếng Anh theo chủ đề cho trẻ nhỏ. IPad để chơi game và xem phim có hại cho bé, nhưng những phần mềm học dạy từ mới tiếng Anh trên iPad lại khá thú vị. Mua sẵn hoặc tự thiết kế những miếng giấy Flashcard in chữ và hình ảnh màu sắc, cũng là công cụ hữu ích giúp bé học từ mới tiếng Anh.

Tính từ

Màu sắc, kích thước... là những tính từ sinh động giúp trẻ miêu tả sự vật, sự việc xung quanh. Bí quyết học tính từ hiệu quả cho bé là dạy các cặp từ trái nghĩa như tall - short, happy - sad, white - black... để trẻ phân biệt và ghi nhớ lâu hơn. Cha mẹ cũng có thể nhờ bé lấy giúp chiếc áo màu "blue" hoặc đố bé ai "tall" hơn ai... để kích thích bé tư duy bằng tiếng Anh.

Trẻ 3 tuổi cũng rất thích nghe các bài bát nước ngoài, xem phim hoạt hình hoặc các chương trình măng non. Tranh thủ lúc cùng con xem tivi, mẹ có thể dạy bé một vài tính từ mới hoặc nhắc lại những từ cũ xuất hiện trên phim. Thậm chí, mẹ có thể dạy bé một bài hát tiếng Anh ngắn, chỉ gồm 2 câu nhưng có giai điệu ngân nga dễ nhớ.

Với mỗi tính từ bé đã nghe nói thuần thục, phụ huynh nên tận dụng tối đa để bé phát triển thành danh từ ghép. Mức độ nên tăng dần từ dễ đến khó, bắt đầu từ "elephant" tới "big elephant", rồi "one big elephant" và cuối cùng là "two big brown elephant".

Động từ

Động từ khó dạy hơn những loại từ khác, vì có những hành động, mẹ không biết diễn tả như thế nào. Vì vậy, mẹ hãy kiên trì tìm cách mô tả dễ hiểu nhất, bắt đầu từ những từ đơn giản như "run, eat, drink"... Một khi trẻ đã hiểu, việc ghép thêm danh từ phía sau động từ là cần thiết, để trẻ hiểu và nói những cụm từ phức tạp hơn như "Drink water", "Eat meat and fish", thậm chí là câu hoàn chỉnh "My family eats meat and fish"...

An San